Cách vận hành và bảo dưỡng van bướm tay gạt inox đúng chuẩn

Trong các hệ thống đường ống inox công nghiệp, van bướm tay gạt inox là thiết bị điều khiển dòng chảy được ưa chuộng nhờ cấu tạo đơn giản, thao tác nhanh và độ bền cao. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều đơn vị sử dụng van không đúng cách hoặc bỏ qua quy trình bảo trì định kỳ, dẫn đến tình trạng rò rỉ, kẹt van và giảm tuổi thọ.

Chính vì vậy, việc nắm rõ cách vận hành và bảo dưỡng van bướm tay gạt inox là yếu tố quan trọng để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định, giảm chi phí sửa chữa, và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Bài viết này sẽ giúp kỹ sư, người vận hành và nhà đầu tư hiểu rõ quy trình chuẩn, từ đó khai thác tối đa hiệu quả của loại van công nghiệp này.

MỤC LỤC

1. Tổng quan về van bướm tay gạt inox

1.1. Van bướm tay gạt inox là gì?

Van bướm tay gạt inox là loại van công nghiệp được chế tạo từ inox 304 hoặc inox 316, điều khiển thủ công bằng cần gạt. Khi xoay tay gạt 90°, đĩa van sẽ đóng hoặc mở, cho phép kiểm soát dòng chảy nhanh chóng. Van thường được ứng dụng trong hệ thống xử lý nước, hóa chất nhẹ, công nghiệp ngoài trời – nơi yêu cầu chống ăn mòn tốt hơn so với van gang.

1.2. Cấu tạo cơ bản

Một chiếc van bướm tay gạt inox tiêu chuẩn gồm các bộ phận chính:

Thân van (Body): làm từ inox thép không gỉ, chịu áp lực và bảo vệ toàn bộ kết cấu bên trong.
Đĩa van (Disc): bộ phận xoay để đóng/mở dòng chảy, tiếp xúc trực tiếp với lưu chất.
Trục van (Stem): truyền lực từ tay gạt xuống đĩa van.
Gioăng làm kín (Seat): thường bằng PTFE, đảm bảo độ kín, chống rò rỉ.
Tay gạt (Lever): cho phép người vận hành đóng/mở nhanh, có khóa định vị nhiều góc mở khác nhau.

1.3. Nguyên lý hoạt động

Nguyên lý của van bướm tay gạt inox rất đơn giản:

Xoay tay gạt 0° → đĩa van vuông góc với dòng chảy → van đóng hoàn toàn.
Xoay tay gạt 90° → đĩa song song dòng chảy → van mở hoàn toàn.
Các vị trí trung gian → điều tiết lưu lượng theo nhu cầu.

Chính sự đơn giản trong thao tác này khiến loại van được sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên, để duy trì hiệu quả lâu dài, người dùng cần áp dụng đúng cách vận hành và bảo dưỡng van bướm tay gạt inox thay vì vận hành theo thói quen.

2. Cách vận hành van bướm tay gạt inox đúng chuẩn

Việc hiểu đúng quy trình vận hành sẽ giúp tăng tuổi thọ van, hạn chế sự cố và đảm bảo an toàn cho hệ thống. Đây là bước quan trọng trong cách vận hành và bảo dưỡng van bướm tay gạt inox mà kỹ sư cần nắm rõ.

2.1. Kiểm tra trước khi vận hành

Trước khi đưa van vào sử dụng, cần thực hiện một số kiểm tra cơ bản:

Lắp đặt đúng hướng dòng chảy: đảm bảo thân van đặt thẳng, tay gạt ở vị trí thuận tiện cho thao tác.
Kiểm tra gioăng làm kín: không bị lệch, hở hoặc dính dị vật.
Đảm bảo bulong và trục van chắc chắn: tránh tình trạng rung, rò rỉ khi vận hành.
Tay gạt trơn tru: thử xoay tay gạt trước khi cho van làm việc chính thức.

*Cách vận hành van bướm tay gạt đúng chuẩn*

2.2. Các bước vận hành cơ bản

Mở van

Dùng lực vừa đủ xoay tay gạt từ góc 0° → 90°.
Khi tay gạt chạm nấc khóa cuối cùng, van mở hoàn toàn.

Đóng van

Xoay tay gạt ngược từ 90° → 0°.
Khi đĩa van ép sát gioăng làm kín thì dừng, không dùng thêm lực để tránh hư hại trục.

Điều tiết lưu lượng

Chọn góc mở phù hợp (30°, 45°, 60°…).
Khóa chốt tay gạt để giữ van ở vị trí mong muốn, tránh rung động thay đổi góc mở.

2.3. Lưu ý an toàn trong quá trình vận hành

Không vận hành dưới áp lực vượt ngưỡng: thông thường van bướm tay gạt inox được thiết kế cho PN10–PN16, cần đảm bảo áp suất hệ thống nằm trong khoảng cho phép.
Không dùng ngoại lực tác động: tuyệt đối không dùng búa, kìm hoặc vật cứng để gạt van.
Không để van nửa mở trong thời gian dài: vì dễ làm gioăng mòn cục bộ.
Với DN lớn (DN250 trở lên): lực vận hành bằng tay gạt có thể nặng → nên chuyển sang loại tay quay hoặc bộ điều khiển để an toàn và tiện lợi hơn.

👉 Thực hiện đúng các bước trên giúp van bướm tay gạt inox hoạt động trơn tru, giảm hỏng hóc và là nền tảng quan trọng trước khi tiến tới phần bảo dưỡng định kỳ – một nội dung cốt lõi trong chủ đề cách vận hành và bảo dưỡng van bướm tay gạt inox đúng chuẩn.

3. Quy trình bảo dưỡng van bướm tay gạt inox

Nếu vận hành đúng chuẩn là bước đầu tiên, thì bảo dưỡng định kỳ chính là chìa khóa để duy trì hiệu quả lâu dài. Trong quy trình cách vận hành và bảo dưỡng van bướm tay gạt inox, phần bảo dưỡng giúp phòng ngừa rò rỉ, hư hỏng và giảm chi phí vòng đời (Life Cycle Cost).

3.1. Chu kỳ bảo dưỡng định kỳ

3–6 tháng/lần: kiểm tra bulong, trục xoay, độ kín của gioăng.
6–12 tháng/lần: vệ sinh đĩa van, tra mỡ bôi trơn cho trục.
Hằng năm: thay gioăng EPDM/PTFE nếu có dấu hiệu chai cứng, biến dạng hoặc rò rỉ.

👉 Với môi trường ăn mòn (nước muối, hóa chất nhẹ, ngoài trời), nên rút ngắn chu kỳ bảo dưỡng xuống 2–3 tháng/lần.

3.2. Các bước bảo dưỡng cơ bản

Ngắt hệ thống: khóa đường ống và xả áp trước khi thao tác.
Vệ sinh đĩa và gioăng: loại bỏ cặn bẩn, dị vật bám để tránh kẹt van.
Kiểm tra bề mặt inox: xem có vết nứt, rỗ hay gỉ bề mặt không.
Tra dầu mỡ bôi trơn trục: dùng loại mỡ chịu nhiệt, an toàn cho kim loại.
Thay gioăng: nếu thấy mòn, nứt hoặc rò rỉ.
Lắp lại và thử áp: sau khi hoàn tất, đóng mở thử vài lần để kiểm tra độ kín.

*Quy trình bảo dưỡng van bướm tay gạt inox*

3.3. Những hạng mục cần chú ý đặc biệt

Gioăng làm kín: bộ phận dễ hỏng nhất → kiểm tra kỹ, thay kịp thời.
Tay gạt: đảm bảo còn chắc chắn, không rơ lỏng, kiểm tra hộp khoá tay gạt (nếu có) đảm bảo còn nguyên vẹn, không bị gãy hoặc mất chốt.
Trục van: nếu có hiện tượng cong, nứt → phải thay thế ngay để tránh sự cố.
Bulong – mặt bích inox: siết chặt lại nếu bị lỏng sau thời gian vận hành.

4. Lợi ích khi vận hành và bảo dưỡng đúng chuẩn

Khi tuân thủ đầy đủ cách vận hành và bảo dưỡng van bướm tay gạt inox đúng chuẩn, doanh nghiệp không chỉ duy trì hiệu quả vận hành mà còn đạt được nhiều lợi ích kinh tế và kỹ thuật rõ rệt.

4.1. Kéo dài tuổi thọ thiết bị

Van inox có thể đạt 10–20 năm tuổi thọ nếu được vận hành và bảo dưỡng đúng chuẩn.
Giảm tần suất thay thế, tiết kiệm chi phí mua mới.

*Lợi ích khi nắm rõ cách vận hành và bảo dưỡng van bướm tay gạt inox*

4.2. Duy trì độ kín và hiệu suất hệ thống

Gioăng và đĩa van luôn trong tình trạng tốt → không rò rỉ, không thất thoát lưu chất.
Hệ thống hoạt động ổn định, giữ áp suất và lưu lượng đúng thiết kế.

4.3. Giảm chi phí vòng đời (Life Cycle Cost)

Ít hỏng hóc, ít dừng máy → giảm chi phí bảo trì ngoài kế hoạch.
Tránh tổn thất do gián đoạn sản xuất khi van sự cố.

4.4. An toàn cho người vận hành và hệ thống

Tránh hiện tượng kẹt van, nổ gioăng do áp suất vượt ngưỡng.
Giảm nguy cơ tai nạn lao động khi thao tác tay gạt.

5. ITEKA – Địa chỉ cung cấp van bướm tay gạt inox uy tín

Sau khi đã nắm rõ cách vận hành và bảo dưỡng van bướm tay gạt inox đúng chuẩn, việc chọn một nhà cung cấp uy tín để sở hữu sản phẩm chất lượng là yếu tố không kém phần quan trọng.

ITEKA – đối tác tin cậy trong lĩnh vực van công nghiệp, cam kết mang đến cho khách hàng:

Sản phẩm chính hãng: Van bướm inox 304, inox 316 nhập khẩu trực tiếp, đầy đủ CO–CQ.
Đa dạng kích cỡ: DN50–DN300, đáp ứng nhiều tiêu chuẩn kết nối như mặt bích DIN, mặt bích JIS, mặt bích ANSI.
Kho hàng lớn – giao nhanh: luôn sẵn sàng cung cấp số lượng từ nhỏ đến lớn cho dự án.
Đội ngũ kỹ sư tư vấn kỹ thuật: hướng dẫn chi tiết từ cách vận hành đến bảo dưỡng, đảm bảo khách hàng khai thác tối đa tuổi thọ sản phẩm.
Uy tín thương hiệu: đồng hành cùng các đối tác lớn như Sabeco, Habeco, Vinamilk, Cozy, Dược Hoa Linh.

👉 Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp an toàn, bền bỉ và kinh tế, hãy để ITEKA hỗ trợ lựa chọn loại van bướm inox phù hợp nhất cho hệ thống của bạn.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

SĐT: 088.666.4291 (Ưu tiên liên hệ qua Zalo)

SĐT: 088.666.2480 (Ưu tiên liên hệ qua Zalo)

6. FAQ – Giải đáp thắc mắc thường gặp

Bao lâu cần bảo dưỡng van bướm tay gạt inox?
– Trung bình từ 6–12 tháng/lần. Nếu môi trường có nước muối, hóa chất hoặc ngoài trời thì nên kiểm tra ngắn hơn, 2–3 tháng/lần.
Có thể dùng tay gạt để điều tiết lưu lượng thường xuyên không?
– Có, nhưng không nên để van ở trạng thái nửa mở quá lâu. Lưu chất va đập liên tục dễ làm gioăng mòn không đều → giảm tuổi thọ.
Khi nào cần thay gioăng van?
– Khi phát hiện rò rỉ, thấy gioăng bị chai cứng, nứt hoặc biến dạng. Đây là bộ phận hao mòn nhanh nhất, cần được kiểm tra định kỳ.
Van bướm tay gạt inox có cần sơn phủ chống gỉ như van gang không?
– Không. Inox 304/316 có khả năng chống ăn mòn tự nhiên, không cần lớp sơn phủ. Chỉ cần vệ sinh và bảo dưỡng định kỳ là đủ.
DN lớn (DN250 trở lên) có nên dùng tay gạt không?
– Không khuyến nghị. Với kích thước lớn, lực vận hành bằng tay gạt nặng và thiếu an toàn. Thay vào đó, nên dùng tay quay vô lăng hoặc bộ điều khiển khí nén/điện.